Кыргызстанда бир мандаттуу шайлоо округдарынан жана ачык ачык тизме аркылуу шайлоодон баш тартуу маселеси каралууда
БШКнын демилгеси менен түзүлгөн шайлоо мыйзамдарын өркүндөтүү боюнча ведомстволор аралык топ ишин баштады.
Кээ бир өкүлдөр бир мандаттуу округдардан баш тартып, партиялык тизмени ачык кылып, преференциалдык добуш бербестен, пропорционалдык системага өтүүнү сунуштап жатышат.
БШКнын мүчөсү Узарбек Жылкыбаевдин айтымында, эл 2021-жылдын ноябрындагы шайлоодо кантип добуш берүүнү толук түшүнбөй, талапкердин сериялык номери партиянын өзүнүн номерине дал келсе, аны белгилеп коюшкан.
Шайлоо мыйзамдарынын оңдолгон нормалары кийинки шайлоо циклинде иштей баштайт. Ал 2025-жылы жергиликтүү шайлоолор менен башталат. Жогорку Кеңештеги үгүт эстафетасын 2026-жылы көтөрүп, акыркы аккорд 2027-жылы өлкө президентин шайлашы керек болот.
Пропорционалдуу добуш берүүгө кайтып келсе, Конституцияны өзгөртүүнүн кереги жок. Негизги Мыйзамдын статьяларында парламент кандайча шайланыш керектиги так жазылган эмес.
«Депутаттардын саны гана көрсөтүлгөн. Түзүү эрежелери шайлоо мыйзамында гана жазылган, аны кийинки өнөктүккө чейин өзгөртүүгө болот», - деп түшүндүрдү эксперт Нурсултан Акылбек.
Анын пикиринде, бир мандаттуу округдарды жоюу идеясын прогрессивдүү деп айтууга болот. Нурсултан Акылбек белгилегендей: президент аралаш системаны киргизгиси келген. Бул саясий күчтөрдүн консенсусу эмес, анын демилгеси болчу.
«Бир мандаттуу шайлоо округдары азыр Кыргызстанда кандай формада болсо, алар архаикалык. Башка өлкөлөрдө да мажоритарлык принцип менен шайланат, бирок өзүн өзү көрсөткөн талапкерлер жок. Талапкерлердин артында партиялар турат. Биздин өлкөдө бир мандаттуу округдар кландык системаны бекемдейт. Ошондуктан, ички саясаттын реалиясында мажоритардык добуш берүүнү жоюу зарыл деп эсептейм», - деди эксперт.
